Εφηβική
Ιατρική

Η εφηβεία αποτελεί τη μεταβατική περίοδο μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενήλικης ζωής.

Τι είναι η εφηβική ιατρική;

Η εφηβική ιατρική εστιάζει στη σωματική και ψυχική υγεία των εφήβων, δηλαδή των ατόμων ηλικίας 11 – 19 ετών. Το κύριο χαρακτηριστικό της εφηβείας είναι οι εντυπωσιακές αλλαγές που συντελούνται όχι μόνο στο σώμα των εφήβων αλλά και στον ψυχικό και συναισθηματικό τους κόσμο. 

Οι έφηβοι κατακτούν σταδιακά την αυτονομία τους, διαμορφώνουν την προσωπική τους ταυτότητα, μαθαίνουν να χτίζουν υγιείς φιλικές και ερωτικές σχέσεις, επιλέγουν τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό και παίρνουν αποφάσεις για τη ζωή τους. Αφήνουν πίσω τους την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας και μεταβαίνουν στην υπευθυνότητα της ενήλικης ζωής.

Η μετάβαση αυτή δεν είναι πάντα εύκολη, συχνά αγχώνει τα παιδιά και φέρνει σε αμηχανία την οικογένεια. Οι ειδικοί εφηβικής υγείας αποτελούν πολύτιμους βοηθούς τόσο για το παιδί όσο και για την οικογένεια, ώστε η μετάβαση στον κόσμο των ενηλίκων να γίνει όσο τον δυνατόν πιο ομαλά.

Γιατί εστιάζουμε τόσο πολύ στην εφηβεία;

Οι έφηβοι είναι κατά κανόνα μία υγιής ηλικιακή ομάδα. Αρρωσταίνουν σπανιότερα συγκριτικά με τα μικρότερα παιδιά, ενώ μικρό ποσοστό αυτών πάσχουν από χρόνια νοσήματα και λαμβάνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Τα περισσότερα προβλήματά τους προκύπτουν από συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (αλκοόλ, κάπνισμα, υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο, ριψοκίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά, διατροφικές παρεκτροπές, παραβατικότητα κλπ), στις οποίες και καταφεύγουν ως τρόπους αντιμετώπισης του στρες ή των άλλων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.

Παράλληλα οι έφηβοι είναι πολύ ευαίσθητοι στην επίδραση του περιβάλλοντος γιατί τους λείπει η εμπειρία ζωής και η αναπτυξιακή ωριμότητα να επεξεργαστούν τον τεράστιο όγκο πληροφοριών που δέχονται καθημερινά στον φυσικό και διαδικτυακό κόσμο. Το αποτέλεσμα είναι οι σημερινοί έφηβοι να εκδηλώνουν σε μεγάλο ποσοστό ψυχικές και συναισθηματικές δυσκολίες.

Οι προβληματικές συμπεριφορές και οι ψυχικές διαταραχές που θα εκδηλωθούν στην εφηβεία και δεν θα αντιμετωπιστούν, θα συνεχίσουν και στην ενήλικη ζωή. Εστιάζοντας λοιπόν στη σωματική και ψυχική υγεία των σημερινών εφήβων μπορούμε να προλάβουμε και να αποφύγουμε πολλά από τα προβλήματα των μελλοντικών ενηλίκων.

Γιατί είναι σημαντικός ο ρόλος των επαγγελματιών εφηβικής υγείας;

Οι επαγγελματίες υγείας που ασκούν την εφηβική ιατρική είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι ώστε να προσεγγίζουν και να επικοινωνούν ουσιαστικά με τους εφήβους.

Ο ρόλος τους είναι να βοηθήσουν τους εφήβους να διαχειριστούν τις αλλαγές που βιώνουν και να αποκτήσουν υγιείς συνήθειες που  θα τους ακολουθήσουν και στην ενηλικίωση. Γνωρίζουν καλά τα θέματα πρόληψης και είναι ευαίσθητοι στην αναγνώριση συμπεριφορών υψηλού κινδύνου.

Επιπλέον, αποτελούν μία αντικειμενική πηγή επιστημονικών πληροφοριών για όλα εκείνα τα θέματα που απασχολούν τους εφήβους και για τα οποία οι γονείς είτε έχουν άγνοια είτε δεν νιώθουν άνετα να συζητήσουν. Τέλος, προσεγγίζουν εξίσου αποτελεσματικά και τους γονείς ώστε να διευκολυνθεί η επικοινωνία με τα παιδιά τους και να εξομαλυνθούν τυχόν προβλήματα στη σχέση τους.

Το παιδί μου δεν παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, γιατί πρέπει να επισκεφτούμε έναν ειδικό εφηβικής υγείας;

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής συστήνουν μία ετήσια προληπτική εξέταση σε όλους τους εφήβους με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση σωματικών προβλημάτων ή ψυχικών/συναισθηματικών δυσκολιών και τη συμβουλευτική των εφήβων σε θέματα πρόληψης και αποφυγής συμπεριφορών υψηλού κινδύνου.

Εξάλλου οι περισσότεροι έφηβοι παρουσιάζουν προβλήματα που σχετίζονται με τις φυσιολογικές διεργασίες της ήβης (π.χ. σιδηροπενία, ακμή, έντονο άγχος). Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης πραγματοποιείται μία πλήρης φυσική εξέταση με έμφαση σε ορισμένα σημεία που αφορούν την εφηβεία. Αυτά είναι μεταξύ άλλων:

  • Η μέτρηση του ύψους, του βάρους και ο υπολογισμός του δείκτη μάζας σώματος ώστε να ανιχνευθούν περιπτώσεις υπερβαρότητας, παχυσαρκίας και διατροφικών διαταραχών και να συστηθεί η κατάλληλη παρέμβαση.
  • Η εκτίμηση του σταδίου εφηβικής ανάπτυξης κατά Tanner και η ανίχνευση πρώϊμης ή καθυστερημένης ήβης.
  • Η σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης ώστε να ανιχνευθεί εγκαίρως η υπέρταση, ένα πρόβλημα που βλέπουμε αρκετά συχνά πλέον στους εφήβους.
  • Η εξέταση του δέρματος και η αντιμετώπιση της ακμής, ενός προβλήματος που απασχολεί πάρα πολύ τους εφήβους όπως και οτιδήποτε αφορά την εξωτερική τους εμφάνιση.
  • Η ανίχνευση σκολίωσης που εμφανίζεται συχνά την περίοδο αυτή της αυξητικής αιχμής και της απότομης αύξησης του ύψους.
  • Η κλινική εξέταση του θυρεοειδούς αδένα, καθώς οι διαταραχές του θυρεοειδή είναι συχνές στην εφηβεία.
  • Με τα κορίτσια γίνεται συζήτηση για την έμμηνο ρύση και πιθανές διαταραχές της, ενώ με τα αγόρια για τη σημασία της αυτοεξέτασης για την πρόληψη του καρκίνου των όρχεων.

Τέλος, γίνονται οι απαραίτητοι εμβολιασμοί και προγραμματίζεται εάν απαιτείται εργαστηριακός έλεγχος.

Σε τι διαφέρει η επίσκεψη ενός εφήβου από την κλασική ιατρική επίσκεψη;

Η επίσκεψη των εφήβων, ιδιαίτερα στην πρώτη γνωριμία μαζί τους απαιτεί περισσότερο χρόνο από την κλασική παιδιατρική επίσκεψη ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος για συζήτηση.

Η επίσκεψη χωρίζεται σε δύο μέρη. Αρχικά γίνεται μία συζήτηση με τον γονέα – συνοδό παρόντα και ακολούθως ο/η έφηβος/η εξετάζεται χωρίς την παρουσία του γονέα, εφόσον βέβαια έχει δοθεί η συγκατάθεσή του. Η εμπιστευτικότητα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή υπηρεσιών υγείας στους εφήβους, αφού τους επιτρέπει να νιώσουν άνετα να μιλήσουν για ό,τι τους προβληματίζει.

Η επίσκεψη περιλαμβάνει μία πλήρη φυσική εξέταση καθώς και μία εκτενή συζήτηση με τον /την έφηβο/η για την καθημερινότητα του/της και ανάλογα με το αναπτυξιακό του/της στάδιο και για θέματα όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η σεξουαλική δραστηριότητα κλπ. Για πολλούς εφήβους είναι μία μοναδική ευκαιρία να συζητήσουν με έναν ειδικό που έχει τις επιστημονικές γνώσεις να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση πιθανών δυσκολιών έχοντας παράλληλα ανοιχτό μυαλό και μη επικριτική στάση.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ευαίσθητα θέματα όπως η σεξουαλικότητα και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου, η χρήση ουσιών κλπ για τα οποία το παιδί μπορεί να διστάζει να μιλήσει στους γονείς. Τέλος, καθορίζεται με τον/την έφηβο/η και τον γονέα από κοινού το πλάνο των επόμενων συναντήσεων.

Μιλήστε μαζί μας
και κλείστε το ραντεβού σας!